Khái niệm và đặc điểm truyện ngụ ngôn

Trong bài viết này, chúng ta sẽ thảo luận về khái niệm, nguồn gốc và đặc điểm của truyện ngụ ngôn. Hãy cùng theo dõi để hiểu rõ hơn về loại hình truyện này!

Khái niệm

Truyện ngụ ngôn là một loại truyện có thể được kể bằng văn xuôi hoặc văn vần, có tính chất đối nhân xử thế. Truyện này sử dụng cách ẩn dụ hoặc nhân hóa loài vật, con vật hoặc cả con người để chúng ta suy ngẫm về một vấn đề triết lý, luân lý, một quan niệm về cuộc sống hoặc một nhận định về xã hội và thái độ xấu xa của con người. Một số truyện ngụ ngôn mang tính gây cười nhưng cũng chứa đựng những lời nhắn nhủ, răn đe cho chúng ta.

Bạn đang xem: Khái niệm và đặc điểm truyện ngụ ngôn

– “Ngụ ngôn”: là lời nói có ý ngụ ý để người nghe, người đọc tự nhìn thấy và hiểu.

– “Truyện ngụ ngôn”: là loại truyện kể bằng văn xuôi hoặc văn vần, sử dụng truyện về loài vật, đồ vật hoặc chính con người để tạo bóng gió, giấu diếm nhằm khuyên nhủ và răn dạy những bài học trong cuộc sống.

Nguồn gốc của truyện ngụ ngôn

Một phần trong truyện ngụ ngôn được hình thành từ các truyện kể về loài vật. Khi con người nhận thấy rằng mình có thể sử dụng truyện về loài vật để nói về chính bản thân, truyện ngụ ngôn ra đời.

Đặc trưng của truyện ngụ ngôn

Truyện ngụ ngôn thường mang ý nghĩa ẩn dụ (tức là không chỉ có ý nghĩa rõ ràng mà còn mang ý nghĩa sâu xa khác):

Ý nghĩa rõ ràng: là ý nghĩa bề ngoài, ý nghĩa cụ thể của câu chuyện.

Ý nghĩa ẩn dụ: là ý nghĩa sâu xa được truyền đạt qua câu chuyện và thường chứa đựng những bài học cho cuộc sống.

Nội dung chính của truyện ngụ ngôn

– Đánh đồng giai cấp thống trị: Ví dụ như câu chuyện “Khi chúa sơn lâm ngọa bệnh”, “Chèo bẻo và ác là”, “Mèo ăn chay”…

– Phê phán thói hư tật xấu của con người: Ví dụ như câu chuyện “Ếch ngồi đáy giếng”, “Đeo nhạc cho mèo”…

Xem thêm : Top 10 câu chuyện cổ tích đáng yêu và có ý nghĩa mà mẹ nên kể cho bé

– Những bài học, kinh nghiệm rút ra từ thực tế cuộc sống: Ví dụ như câu chuyện “Thầy bói xem voi”, “Đẽo cày giữa đường”, “Mèo lại hoàn mèo”…

Nghệ thuật được sử dụng trong truyện ngụ ngôn

1. Cốt truyện và kết cấu

Cốt truyện đơn giản, dễ hiểu.

Kết cấu ngắn, ít tình tiết.

2. Nhân vật

Nhân vật đa dạng, có thể là bất cứ vật gì trong thế giới: từ con người, thần linh đến loài vật, cây cỏ…

Nhân vật trong truyện ngụ ngôn được xây dựng qua sự đối lập: thông minh và ngốc nghếch, tốt bụng và ác độc, nhỏ bé và lớn lao…

3. Biện pháp ẩn dụ

Truyện ngụ ngôn thường sử dụng những biện pháp ẩn dụ thông qua ngôn ngữ hàm súc.

Các loài vật trong truyện ngụ ngôn có thể đại diện cho một nhóm người trong xã hội, chẳng hạn như cáo đại diện cho sự xảo quyệt, mèo đại diện cho sự giả dối…

Một số truyện ngụ ngôn đặc sắc

1. Con quạ thông minh

Một con quạ cảm thấy khát nước. Nó bay rất xa để tìm nước nhưng không tìm thấy một giọt nước nào. Mệt mỏi, nó đậu xuống cành cây nghỉ ngơi. Nó nhìn quanh và thấy một cái bình dưới gốc cây.

Khi tiến lại gần, nó nhận ra rằng bình chỉ chứa một ít nước và nó không thể chạm mỏ gần đáy để uống được. Nó đã thử đủ cách để có thể chạm đến mặt nước, nhưng không thành công.

Nhìn xung quanh, quạ nhận thấy có những viên sỏi nhỏ nằm gần đấy. Qua lời kể này, quạ đã nhận ra rằng bằng cách thả từng viên sỏi vào bình, nước sẽ dâng lên và nó sẽ có thể chạm mỏ vào để uống nước. Quạ rất hạnh phúc khi thấy công sức của mình đạt được kết quả. Nó đã uống thỏa thích những giọt nước mát ngọt và sau đó bay lên cây để nghỉ ngơi.

Bài học rút ra: Khi gặp khó khăn, chúng ta không bao giờ nên từ bỏ mà phải tìm cách vượt qua.

2. Lừa và ngựa

Xem thêm : Ý nghĩa và các danh mục văn học dân gian

Có một người đang đi cùng con ngựa sang trọng. Trên lưng ngựa chỉ có bộ yên thồ hàng, trong khi trên lưng con Lừa thì chồng chất hàng hóa nặng nề đến mức nó không thể chịu nổi. Lừa cầu xin ngựa chia sẻ phần gánh nặng nếu không nó sẽ chết trước khi đến thành phố. Nó nói:

“Xin anh giúp tôi, một nửa gánh nặng này với anh chỉ là trò đùa thôi.”

Ngựa từ chối một cách thẳng thừng, thậm chí còn phun một cú hơi mạnh vào mặt Lừa.

Lừa không thể chịu thêm gánh nặng trên lưng, nó đã sụp đổ. Sau đó, ngựa phải chở toàn bộ hàng hóa, và còn thêm cả lớp da Lừa nữa.

Bài học rút ra: Trong tình bạn, chúng ta cần yêu thương và giúp đỡ nhau khi gặp khó khăn.

3. Lừa và Hổ

Xưa kia, ở vùng Quý Châu không có Lừa. Một người đã đem một con Lừa đến đây bằng thuyền. Sau đó, ông ta mới nhận ra rằng ở đây hầu như không cần đến Lừa. Vì vậy, ông ta đã thả con Lừa vào rừng.

Một ngày nọ, có một con Hổ đang đi dạo trong rừng. Từ xa, nó đã nhìn thấy con Lừa. Lần đầu tiên nhìn thấy một con vật cao lớn như vậy, Hổ nghĩ Lừa chắc chắn là một kẻ mạnh mẽ. Mặc dù bản thân là “Vua rừng xanh”, nhưng Hổ vẫn không dám coi thường. Vì vậy, Hổ lặng lẽ ẩn náu và quan sát. Khi Hổ nhận ra rằng Lừa không phải là mối đe dọa quá lớn, nó tiếp cận và muốn kết bạn với Lừa. Lừa, nhìn thấy một sinh vật khổng lồ như Hổ xuất hiện trên lãnh thổ của nó, đã kêu lên một tiếng lớn. Từ tiếng kêu đó, Lừa nhận ra rằng ông ta đang đối mặt với một sinh vật mạnh mẽ. Hổ hoảng sợ và chạy trốn, tưởng rằng Lừa sẽ truy đuổi nó. Tuy nhiên, Hổ sau khi chạy ra xa mới nhận ra Lừa không truy đuổi và vẫn ung dung nhai cỏ ở đúng chỗ cũ. Sau nhiều lần quan sát, Hổ phát hiện rằng Lừa không có bản lĩnh đặc biệt và nó cũng không còn sợ tiếng kêu của Lừa nữa.

Hổ dần dần tiếp cận Lừa hơn. Khi Lừa đang ăn cỏ, nó chạy đến và va vào Lừa. Hổ kiên nhẫn thử thách Lừa. Lừa tức giận, luôn nhảy lên và đạp Hổ bằng móng guốc.

Dần dần, Hổ nhận ra rằng bản lĩnh duy nhất của Lừa chỉ là biết đạp đối thủ bằng móng guốc. Vui vẻ và proudampotent, Hổ lao vào và giết chết Lừa.

Bài học rút ra: Chúng ta phải tin tưởng và hài lòng với khả năng của mình, và sẵn lòng đấu tranh để chiến thắng.

Xem thêm:

• Truyện ngụ ngôn “Chó sói và bảy chú dê con”
• Truyện ngụ ngôn “Con cáo và chùm nho”
• Truyện cổ tích Việt Nam và Thế giới hay nhất

Nguồn: https://tacphammoi.net
Danh mục: Truyện Hay